اسماعیل یغمایی، یکی از شناخته‌‌شده‌ترین چهره‌های فرهنگی و باستان‌شناسی ایران است. او ۲۷ شهریور ۱۳۲۰ در تهران به دنیا آمده اما ریشه‌ آبا و اجدادی‌اش به خور و بیابانک برمی‌گردد. او تحصیلات خود را در گروه باستان‌شناسی و هنر دانشگاه تهران به اتمام رسانده و تا امروز سابقه طولانی و درخشانی در پژوهش و کاوش بیش از ۷۰ محوطه‌ مهم باستانی و تاریخی ایران را به نام خود ثبت کرده است. او بیش از ۸۰ مقاله علمی و تخصصی نوشته و سابقه همکاری با رسانه‌ها و مطبوعات رسمی را از سال‌های اول آغاز فعالیت‌های کاری‌اش دارد. اولین کاوش او با دکتر عزت‌الله نگهبان، پدر باستان‌شناسی ایران در محوطه هفت‌‌تپه خوزستان در زمستان سال ۱۳۴۶ رقم خورده است و پس از آن، بارها نماینده و عضو ایران در حفاری‌های تاثیرگذار در جامعه‌باستان‌شناسی ایران بوده است. از جمله این حفاری‌هایی که عضو و نماینده یا معاون بوده، موارد زیر را می‌توان نام برد:
کاوش شهر سوخته زابل، سیستان، به سرپرستی پرفسور توزی (پاییز ۱۳۴۷)
کاوش باستان‌شناسی در تل دروازه، مرودشت فارس، به سرپرستی پرفسور نیکل از دانشگاه هاروارد، (تابستان ۱۳۴۹)
کاوش در گورستان چنارباشی، ایلام، به سرپرستی پرفسور لویی واندنبرگ از دانشگاه گان بلژیک، (پاییز 1349)
کاوش در تپه یحیی، دشت سوغون، کرمان، به سرپرستی لمبرگ کارلوسکی از دانشگاه هاروارد، (نیمه بهار تا نیمه تابستان 1351)
کاوش باستان‌شناسی در معبد آناهیتای کنگاور، به سرپرستی سیف‌اله کامبخش‌فرد، (نیمه تابستان و پاییز 1351)
کاوش باستان‌شناسی در تپه گودین کنگاور، به سرپرستی کایلر یانگ از ROMکانادا، (تابستان 1352)
کاوش در تپه قبرستان و زاغه دشت قزوین، از سوی دانشگاه تهران به سرپرستی دکتر عزت‌اله نگهبان، (زمستان 1352)
بررسی دشت خوزستان، به سرپرستی دکتر جانسون از دانشگاه نیویورک، (فصل نخست، زمستان 1353)
بررسی دشت خوزستان، به سرپرستی دکتر جانسون از دانشگاه نیویورک، (فصل دوم، بهار 1354 )
بررسی و گمانه زنی در دشت ایوه، دشت گل بختیاری به سرپرستی هنری رایت از دانشگاه میشیگان، معاون و نماینده (بهار 1355)
او همچنین خود سرپرست هیات‌های کاوش مهمی در ایران بوده است:
بررسی محوطه گتش و گورهای دوره عیلام، بررسی منطقه حریه، (پاییز و زمستان 1372)
ادامه ترمیم ویرانی های ناشی از جنگ در محوطه هفت تپه، (بهار 1373)
بررسی منطقه اریسمان-کاشان و محوطه اقبالیه، (پاییز 1373)
کاوش در محوطه محمودآباد، تل خندق، دشتستان، (بهار 1374)
کاوش در محوطه ارجان و تل همایون-بهبهان، (تابستان 1374 )
کاوش در تپه حصار، دامغان، (پاییز 1374)
کاوش در قلعه پرتغالی‌ها، جزیره قشم، (زمستان 1378 و بهار 1379)
کاوش دوباره در شهر پانزدهم شوش، سرپرست کاوش و مرمت (زمستان 1379)
کاوش در قلعه پرتغالی‌ها، جزیره قشم، (زمستان 1380 و بهار 1381)
بررسی باستان‌شناسی در حوزه کازرون و سرمشهد، (تابستان 1381)
کاوش باستان‌شناسی در تل بندو، نورآباد ممسنی، فصل اول و دوم، (بهار و تابستان 1382)
کاوش باستان‌شناسی در محوطه محمدآباد، سنگ سیاه و بردک سیاه برازجان، (فصل دوم پاییز و زمستان 1383)
کاوش باستان‌شناسی در کاخ هخامنشی بردک سیاه، (فصل سوم بهار 1384)
بررسی‌های منزلگاه‌های شاهی، (فصل اول ۱۳۸۳)
کاوش ارگان اسلامی، (فصل اول ۱۳۹۷)